Tam thất bắc là loại thảo dược xuất hiện từ thời thượng cổ, còn được gọi là kim bất hoán.Đây là loại thảo dược lâu năm, có lá xanh đậm, tỏa ra từ thân cây bao trùm quanh quả đỏ rực. Hầu hết các bộ phận của tam thất bắc đều có thể điều chế làm thuốc hỗ trợ chữa bệnh, tuy nhiên được sử dụng phổ biến là rễ và củ.
Là vị thuốc nam được sử dụng từ thời thượng cổ, quý hiếm ngang hàng với nhân sâm. Đây là loại thảo dược được biết đến với công năng bổ huyết, tiêu ứ huyết, tiêu sưng giảm đau, tăng cường sức đề kháng, điều hòa miễn dịch.
Thành phần hóa học có trong tam thất
Tam thất bắc chứa nhiều nhóm thành phần hóa học, chủ yếu là saponin (4,42–12%), thuộc kiểu protopanaxadiol và protopanaxainol.
Nhiều ginsenosid như Rb1, Rb2, Rb3 Rc, Rd, Re, Rg1, Rg2-Rh1 và glucoginsenosid được phân lập từ toàn cây tam thất.
Tam thất có tinh dầu ở rễ (trong đó có α-guaien, β-guaien và octadecan). Ngoài ra còn có flavonoid, phytosterol (β-sitosterol, stigmasterol, daucosterol), polysaccharid (arabinogalactan: sanchinan A), muối vô cơ.
Công dụng của tam thất
-
Điều hòa đường huyết : thành phần của củ tam thất có chứa hoạt chất Saponin Rg1 khi được kết hợp với insulin có tác dụng hữu hiệu trong việc hạ đường huyết trong máu.
-
Tác dụng điều hòa kinh nguyệt :Hoạt tính có trong củ tam thất có công dụng tăng cường hormon điều chỉnh sinh dục dưới, buồn trứng. Giúp chị em phụ nữ điều hòa chu kỳ kinh nguyệt.
-
Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị Ung thư :Các hoạt Saponin, Flavonoid giúp giảm ngăn chặn sự lão hóa tế bào, hạn chế sự phát triển của các tế bào ung thư, các khối u bướu, tăng cường sức đề kháng, trợ sức trợ lực… kéo dài sự sống của người bệnh.
-
Cầm máu, tiêu ứ huyết, tiêu sưng :Trong tam thất bắc có nhiều chất khoáng như sắt, canxi,.. tăng cường bổ máu, tan huyết ứ đọng. Đây là vị thuốc quý có tác dụng cầm máu hàng đầu trong các dược liệu. Đối với phụ nữ sau sinh, tam thất bắc giúp thay máu, tẩy máu cũ tạo máu mới, cơ thể khỏe mạnh và tràn đầy sức sống. Đối với các trường hợp bị tai nạn hoặc chấn thương, tam thất có tác dụng tẩy các tụ máu tồn ứ bên trong hiệu quả.
-
Tăng cường sức khỏe tim mạch :Trong tam thất có chứa dược chất quý là noto ginsenosid, có tác dụng ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tăng khả năng chịu đựng của cơ thể. Ngoài ra cũng có khả năng ức chế sự thẩm thấu của mao mạch, giảm tổn thương ở võ não do thiếu máu.
-
Vị thuốc quý giúp bổ máu : Trong củ tam thất bắc có các chất bổ như acid amin, hợp chất có nhân Sterol, các nguyên tố sắt, canxi và đặc biệt có chứa hợp chất Saponin quý là: Arasaponin A, Arasaponin B.. Có tác dụng bồi bổ cơ thể, phù hợp với những trường hợp thiếu máu, cơ thể suy nhược, phụ nữ sau sinh, người bệnh mới ốm dậy, tai nạn
Cách sử dụng tam thất bắc
Có hai cách dùng:
- Dùng sống: củ tam thất phơi khô, tán bột dùng với mật ong hoặc pha nước uống
- Dùng chín: trong các trường hơp thiếu máu, suy nhược cơ thể và phụ nữ sau đẻ.
Tam thất bắc có vị ngọt, hơi đắng, tính ấm nên khi sử dụng nên dùng chung với mật ong, nếu dùng chín thì nên hầm tam thất với gà, mang lại hiệu quả hơn.